Wywiad z Annie Jacobsen

Wywiad z Annie Jacobsen, autorką książki pt. „Wojna nuklearna. Możliwy scenariusz”, gdzie szczegółowo opisuje, minuta po minucie, jak mógłby wyglądać wybuch globalnego konfliktu nuklearnego. Mimo że wydarzenie to mogłoby trwać zaledwie kilka godzin, jego konsekwencje byłyby tragiczne i mogłyby zniszczyć całą cywilizację ludzką. Zgodnie z jej analizą, jedną z głównych przyczyn konfliktu może być odpalona głowica nuklearna kierująca się w stronę Stanów Zjednoczonych.

Jakie obecnie istnieją największe zagrożenia, które mogą prowadzić do wybuchu globalnego konfliktu nuklearnego?

Aleksander Olech, Defence24.pl: Jakie obecnie istnieją największe zagrożenia, które mogą prowadzić do wybuchu globalnego konfliktu nuklearnego? Które regiony świata są najbardziej narażone na eskalację tego typu konfliktu?

Annie Jacobsen: W mojej książce „Wojna nuklearna. Możliwy scenariusz” opisuję scenariusz wystrzelenia pocisku jądrowego, który prowadzi do tzw. nuklearnej zimy. Nie zagłębiam się w geopolityczne przyczyny, które mogą doprowadzić do tej sytuacji, ale obecna sytuacja na świecie nie pozostawia wątpliwości — stańmy na krawędzi wybuchu konfliktu. Obecnie dziewięć państw posiada broń nuklearną (USA, Rosja, Chiny, Wielka Brytania, Francja, Pakistan, Indie, Izrael, i Korea Północna), a wiele z nich jest w bezpośrednim konflikcie z innymi krajami uzbrojonymi w broń jądrową, co stawia nas w niebezpieczeństwie.

Jakie mechanizmy kontroli i zapobiegania wojnie nuklearnej są obecnie skuteczne?

Parasol, czyli koncepcja odstraszania, to jedyny efektywny mechanizm zapobiegający wojnie nuklearnej. Departament Obrony USA twierdzi, że „odstraszanie jest skuteczne” i powtarza to na każdym kroku. Ja jednak zwracam uwagę, co się stanie, jeśli odstraszanie zawiedzie. To jest niepokojące i musi nas wszystkich przerazić.

Jakie jest Pani zdanie na temat ryzyka wystrzelenia głowicy nuklearnej w kierunku Stanów Zjednoczonych?

Obejmuje to tzw. atak „Bolt out of the Blue”, czyli atak niespodziewany. To jest największy lęk Waszyngtonu – wystrzały ze strony krajów, którym brakuje odpowiedzialności. Jeśli taki atak miałby miejsce, Stany Zjednoczone w ciągu kilku sekund musiałyby rozpocząć przygotowywanie odpowiedzi.

Jaką rolę pełni system obrony przed atakiem nuklearnym?

Nie ma skutecznej obrony przed strategiczną bronią nuklearną. Gdyby ta broń została wystrzelona, nie ma prawdopodobieństwa, że jakikolwiek system przechwytujący mógłby ją zestrzelić. Tylko odstraszanie jest kluczem do obrony sojuszników poprzez psychologiczne zabezpieczenie, ale samo w sobie to nie gwarantuje bezpieczeństwa.

Analizując strategiczne położenie Polski, można zadać sobie pytanie, czy w przypadku konfliktu nuklearnego Polska może stać się jednym z pierwszych celów?

Jeśli spojrzymy na sytuację z Rosją, jest to przerażająca myśl, zwłaszcza gdy Putin grozi użyciem taktycznej broni nuklearnej. Taktyczna broń nuklearna to broń bojowa przeznaczona do użycia na polu bitwy, podczas gdy strategiczna broń nuklearna może być wystrzelona z jednego kontynentu na drugi. Każde użycie tej broni niesie ze sobą ogromne ryzyko wielu ofiar cywilnych.

Jakie są kluczowe decyzje w pierwszych minutach konfliktu nuklearnego?

Pierwsze sekundy konfliktu odbywają się w kosmosie, gdzie Departament Obrony wykrywa start rakiety. W ciągu kilku sekund obliczona zostaje trajektoria pocisku, a przygotowywanie komunikatu do prezydenta trwa szybko. Kluczowe decyzje mogą prowadzić do eskalacji lub prób deeskalacji.

Czy istnieje ryzyko wybuchu konfliktu z udziałem aktorów niepaństwowych, takich jak organizacje terrorystyczne?

Choć możliwe, to atak przeprowadzony przez aktora niepaństwowego nie osiągnąłby skutków skali ataku ze strony państwa. Systemy obronne umożliwiłyby skuteczną odpowiedź na atak przy użyciu koncepcji „launch on warning”.

Jakie zmiany w międzynarodowych traktatach o kontroli zbrojeń nuklearnych mogłyby lepiej zapobiegać eskalacji konfliktów?

Rekordowe ilości broni jądrowej dotyczyły roku 1986. Dziś ich liczba znacznie się zmniejszyła. Jednak wiele krajów uzbrojonych w broń nuklearną znajduje się w konfliktach. Konieczne są dalsze wysiłki w kierunku rozbrojenia, aby zapobiec potencjalnym katastrofom.