Zagadkowa struktura odkryta w pobliżu centrum Galaktyki – Czy to nowa tajemnica kosmosu?

W fascynującym odkryciu dokonanym przez astronomów w 2019 roku, za pomocą teleskopu Australian Square Kilometer Array Pathfinder (ASKAP), pojawiły się pierwsze sygnały dziwnych pierścieni radiowych, nazwanych "dziwnymi kręgami radiowymi" (Odd Radio Circles – ORC). Te struktury są niewidoczne w świetle widzialnym i nie mają jakiegoś konkretnego źródła, co sprawia, że są niezwykle tajemnicze.

Nowe obserwacje, prowadzone przez badaczy korzystających z radioteleskopu MeerKAT w Parku Narodowym Meerkat w Południowej Afryce, ujawniły nowy pierścień, który zaskoczył naukowców swoją lokalizacją niemal w centrum Galaktyki. Odkrycie zostało szczegółowo opisane w czasopiśmie "Astronomy & Astrophysics", przyciągając uwagę zarówno astronomów, jak i entuzjastów kosmosu.

Wszystkie dotychczas odkryte ORC znajdowały się wysoko nad płaszczyzną Drogi Mlecznej, często mając w swoich wnętrzach galaktyki, które są podejrzewane o stworzenie tych struktur w wyniku eksplozji supernowych lub połączenia dwóch supermasywnych czarnych dziur. Natomiast nowo odkryty ORC, skatalogowany jako J1802–3353, znany jako Kýklos, jest jednym z najbliższych znanych ORC, znajdującym się zaledwie sześć stopni nad płaszczyzną Galaktyki.

Co więcej, Kýklos jest widoczny jedynie na falach radiowych i wykazuje wyjątkową strukturę. Po raz pierwszy naukowcy dostrzegli go podczas obserwacji w listopadzie 2022 roku, prowadząc badania pod kierownictwem Cristobala Bordiu z Catania Observatory w Włoszech. Kýklos wyróżnia się jako słaba, okrągła struktura z jaśniejszymi krawędziami, podczas gdy wnętrze pozostaje pozbawione detectable emissions. Jego wielkość szacuje się na kilka lat świetlnych średnicy, a jego słabość sprawia, że wcześniej nie zwrócono na niego większej uwagi.

Astronomowie zastanawiają się, czym mogą być ORC, a Kýklos zdaje się być inną, wyjątkową strukturą. Dotychczasowa teoria sugeruje, że mogą one być wynikiem explodew supernowych lub fuzji galaktyk, ale niektórzy naukowcy wskazują na związek z dżetami emitowanymi przez supermasywne czarne dziury. Kluczowym pytaniem pozostaje, czy Kýklos pochodzi od rzadkiej kategorii gwiazd, znanej jako gwiazdy Wolfa-Rayeta, które wykazują charakterystyczne szerokie linie w widmach emisyjnych. Te gwiazdy, będąc na końcu swojego życia, emitują materiały z wysoką prędkością, co może prowadzić do powstawania podobnych struktur.

Astronomowie zidentyfikowali trzy potencjalne kandydatki na gwiazdy, które mogłyby być odpowiedzialne za Kýklos, jednak na tym etapie brakuje wystarczającej ilości danych, aby potwierdzić tę hipotezę. "Charakterystyka morfologiczna i widmowa Kýklosa wydaje się bardziej być związana z powłoką gwiazdy Wolfa-Rayeta" - piszą autorzy odkrycia. Aby w pełni zrozumieć Kýklosa oraz zidentyfikować możliwe źródło centralne, które mogłoby potwierdzić tę teorię, konieczne będą dalsze, intensywne obserwacje.

Kto wie, jakie kolejne tajemnice ukrywa wszechświat? Odkrycie Kýklosa to zaledwie wierzchołek góry lodowej, jeśli chodzi o naszą wiedzę o strukturach radiowych i zjawiskach astrofizycznych. Jakie inne niespodzianki kryje się w głębi Galaktyki? Nauka jest zaledwie na początku swojej drogi w odkrywaniu odpowiedzi na te pytania.