Węgry są jedynym krajem w ramach Unii Europejskiej, który poddany został mechanizmowi chroniącemu interesy finansowe Wspólnoty. Wprowadzona w 2020 roku regulacja dotycząca tzw. warunkowości umożliwia wstrzymywanie wypłat z budżetu UE dla państw, które napotykają problemy związane z przestrzeganiem zasad praworządności.

Decyzja o zastosowaniu tego mechanizmu została podjęta przez państwa członkowskie w grudniu 2022 roku, w odpowiedzi na wniosek Komisji Europejskiej. Główne powody wprowadzenia blokady dotyczą obszarów takich jak zamówienia publiczne, działania prokuratorskie, konflikty interesów oraz walka z korupcją. Uwagę Komisji zwróciły tzw. trusty – mechanizmy finansowe, które wykorzystywane są do wydawania środków unijnych, ale nie podlegają regulacjom prawa, co powoduje dodatkowe obawy.

W wyniku tej sytuacji Węgry straciły dostęp do ponad połowy funduszy z polityki spójności, co znacząco wpływa na ich gospodarkę. Brak funduszy z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) również jest poważnym problemem, ponieważ z uwagi na nierozwiązane kwestie prawne, Komisja Europejska wstrzymała te wypłaty.

Na początku grudnia 2023 roku węgierski rząd zaproponował zmiany w prawie zamówień publicznych, prosząc o ponowną ocenę zasadności blokady funduszy. Jednakże Komisja Europejska uznała te reformy za niewystarczające i nie spełniające wytycznych. Specjaliści wskazują na potrzebę znacznych reform oraz większej przejrzystości w zarządzaniu funduszami europejskimi.

Węgierski rząd ma możliwość złożenia kolejnego wniosku do Brukseli w celu zmiany decyzji, jednakże perspektywy na szybkie rozwiązanie konfliktu wydają się mało prawdopodobne. W międzyczasie Węgrzy muszą stawić czoła trudnej sytuacji finansowej, która może rzutować na publiczne usługi i inwestycje w przyszłość. Czy to koniec marzeń o unijnych funduszach dla Węgier? Czas pokaże!