Ministerstwo Sprawiedliwości w Polsce przystępuje do radykalnych zmian w systemie sądownictwa, a prace nad nową ustawą mają na celu przywrócenie ładu konstytucyjnego. Obecnie projekt znajduje się na etapie konsultacji, które powinny ruszyć najwcześniej w lutym. W tle całego procesu są poważne zmiany, które mają na celu zreformowanie procedury weryfikacji sędziów powołanych przez upolitycznioną Krajową Radę Sądownictwa (KRS).

Według zaleceń Komisji Weneckiej, nie można po prostu unieważnić wszystkich uchwał KRS z 2018 roku, co znacznie komplikuje sprawę. Co więcej, Komisja podkreśla, że to nie parlament, ale niezależne organy powinny decydować o statusie poszczególnych sędziów, co może prowadzić do spornych sytuacji prawnych w przyszłości.

Ministerstwo planuje, aby każdy z ponad 3150 sędziów sądów powszechnych przychodził przez procedurę nazwanej "sanacją statusu" przed nową, niezależną Krajową Radą Sądownictwa. Ponadto, weryfikacji poddani zostaną także sędziowie z Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Propozycje wiceministra sprawiedliwości, Dariusza Mazura, dotyczą podziału sędziów na trzy kategorie: zieloną (najmłodsze osoby w zawodzie), żółtą (ci, którzy awansowali przez KRS) oraz czerwoną (anwci sędziowie z innych zawodów prawniczych). Szacuje się, że najwięcej sędziów będzie w grupie zielonej – około 1670.

Interesująca jest kwestia "czynnego żalu", wcześniej wobec sędziów, którzy mieli możliwość powrotu do poprzednich stanowisk, która została odrzucona po krytykach ze strony Komisji Weneckiej. Wiceminister Mazur podkreśla, że obecnie nie ma planów, aby ta opcja wróciła do ustawy. Obecnie przewiduje się oddzielne postępowania dotyczące sanacji statusu sędziów i odpowiedzialności dyscyplinarnej, co powinno zapobiec ewentualnym nadużyciom i nieprawidłowościom, które miały miejsce w przeszłości.

Równocześnie, projekty, które mają na celu ukaranie sędziów za niewłaściwe działania, będą prowadzone niezależnie, co powinno zaspokoić potrzeby sprawiedliwości i zagwarantować uczciwość procesu weryfikacji. Jak wskazuje Dariusz Mazur, ci, którzy „najbardziej przyczynili się do podważania zasad praworządności”, nie pozostaną bezkarni, a ich odpowiedzialność będzie poddana szczegółowej ocenie.

W związku z tym, nadchodzące zmiany mogą zrewolucjonizować polski system sądownictwa, stawiając go na nogi po latach kontrowersji i sporów politycznych. Czy ministerstwo zdoła przeprowadzić reforma bez kolejnych kryzysów? Obserwujcie nas na bieżąco, aby śledzić rozwój wydarzeń!