W najnowszym raporcie przygotowanym przez jednostkę badawczą Joint Research Centre (JRC) przy Komisji Europejskiej podkreślono, że problem odpadów z odnawialnych źródeł energii (OZE) staje się coraz bardziej nieuchronny. Wraz z rozwojem unijnych ambicji klimatycznych i szybkim wzrostem wykorzystania energii z OZE, Europa stanie przed wyzwaniem zarządzania milionami ton przyszłych odpadów. Odpady te będą się pojawiać w znacznie większych ilościach, niż wcześniej zakładano.

Raport JRC wskazuje na konieczność włączenia gospodarki o obiegu zamkniętym w proces transformacji energetycznej. Oznacza to, że kluczowe surowce powinny być odzyskiwane z zużytych urządzeń, co pozwoli na ograniczenie wydobycia surowców pierwotnych.

W 2023 roku szacuje się, że rocznie z systemów fotowoltaicznych będzie powstawać około 1,5 miliona ton odpadów. Z kolei prognozy wskazują, że do 2040 roku całkowita moc instalacji fotowoltaicznych w Europie wyniesie przeszło 1116 GW, co spowoduje, że ilość generowanych odpadów wzrośnie od 6 do 13 milionów ton. W 2050 roku, wciąż zgodnie z prognozami, zużyte panele słoneczne mogą ważyć od 21 do 35 milionów ton, z corocznym przyrostem wynoszącym 2,1 – 2,5 miliona ton.

Bardzo dynamicznie rozwija się również sektor energetyki wiatrowej. Do 2050 roku liczba turbin wiatrowych w Europie może wzrosnąć z 42,5 tysiąca do 86 tysięcy, co przyczyni się do powstawania ponad 10 milionów ton odpadów rocznie.

Jakie surowce będą wynikać z tych odpadów? Prognozuje się, że do 2050 roku instalacje OZE wygenerują łącznie 2,9 miliona ton stali, około 191,5 tysiąca ton aluminium i nieco mniej niż 53 tysiące ton miedzi. Trudno jednak znaleźć odpowiednie metody do recyklingu tych komponentów, co jest dodatkowym wyzwaniem dla branży.

Tymczasem, jak zauważają eksperci, wiele materiałów z zamykanych elektrowni węglowych, takich jak beton czy stal, również stanowi poważny problem, z uwagi na fakt, że ich recykling jest skomplikowany. Od 2014 roku ilość odpadów budowlanych z konwencjonalnych elektrowni wyniosła 23,5 miliona ton.

Zarówno w Europie, jak i w Polsce, pojawia się pilna potrzeba stworzenia nowych rynków dla surowców wtórnych. W Polsce obecnie zainstalowanych jest ponad 21 GW mocy w systemach fotowoltaicznych, a w najbliższej przyszłości kraj może stanąć przed problemem zarządzania setkami tysięcy ton zużytych paneli.

Maciej Tora, prezes 2Loop Tech S.A., zauważa, że rozwój rynku recyklingu w Polsce i Europie jest w toku, ale wymaga on znacznych inwestycji i wsparcia ze strony regulacji. Przykładem może być zakład recyklingu paneli fotowoltaicznych, który firma 2Loop Tech otworzy pod Łodzią. Jak podkreśla Tora, opracowana metoda odzysku surowców ma umożliwić niemal całkowite ponowne wykorzystanie cennych materiałów.

Warto podkreślić, że największymi surowcami do odzysku pozostaną szkło, stal, aluminium, ale także krzem, który jest kluczowy w produkcji nowych urządzeń. Bez skutecznego recyklingu, Polska może stanąć w obliczu poważnych problemów środowiskowych i surowcowych w nadchodzących latach. Wzmacniające regulacje unijne, jak Critical Raw Materials Act, mają na celu zwiększenie odzysku materiałów niezbędnych dla zielonej transformacji, co staje się kluczowe dla przyszłości rynku recyklingu.