Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Oceanografii w Warnemünde ujawniły fascynujące zdolności organizmów morskich do przetrwania w skrajnych warunkach. Od bakterii po ssaki, wiele gatunków potrafi przechodzić w stan uśpienia, a teraz odkryto, że również glony fitoplanktonowe mogą przetrwać, opadając na dno zbiorników wodnych, gdzie ich komórki mogą pozostawać nienaruszone przez setki, a nawet tysiące lat.

Te osady są niczym kapsuła czasu, będąca skarbnicą informacji o dawnych ekosystemach i ich ewolucji, mówi Sarah Bolius, ekspertka w tej dziedzinie. Odkrycie to jest częścią ambitnego projektu PHYTOARK, którego celem jest odtworzenie historycznych ekosystemów Morza Bałtyckiego przy użyciu innowacyjnej metody nazwanej „ekologią zmartwychwstania.”

Badania przeprowadzone w 2021 roku w pobliżu wschodniej Gotlandii doprowadziły do niesamowitych rezultatów. Naukowcom udało się ożywić glony z dziewięciu próbek, sięgających 7000 lat wstecz. Szczególnie uwagę zwrócił gatunek Skeletonema marinoi, który okazał się jedynym fitoplanktonem, który przetrwał w każdym zebranym materiale.

Zmartwychwstałe glony nie tylko przetrwały, ale także nie straciły zdolności do normalnej działalności: rosną, dzielą się i prowadzą fotosyntezę z identyczną skutecznością jak współczesne pokolenia. Analizy wykazały, że mimo upływu lat najstarsza próbka z żywotnymi komórkami S. marinoi była datowana na około 6871 ± 140 lat, zachowując stabilność biologiczną.

Podczas badań genetycznych odkryto, że różne warstwy osadów zawierały odrębne grupy genetyczne, co sugeruje, że populacje S. marinoi ewoluowały przez wieki, adaptując się do zmieniających się warunków środowiskowych.

Możliwość reaktywacji tak starych glonów jest przełomowym odkryciem, które rzuca nowe światło na badania nad zmianami klimatycznymi. Oznacza to także, że naukowcy są teraz w stanie przeprowadzać eksperymenty, które można określić jako „skoki w czasie” w laboratoriach, pozwalające na obserwację ewolucji ekosystemów Bałtyku.

Naukowcy planują kontynuować badania nad ożywionymi szczepami, dążąc do dalszego zrozumienia mechanizmów przetrwania i ewolucji glonów. Dzięki analizom żywych komórek mogą bezpośrednio śledzić zmiany genetyczne na przestrzeni tysięcy lat, co otwiera nowe perspektywy w naukach biologicznych.